De muziek van Die Zauberflöte van Wolfgang Amadeus Mozart is volgens velen schitterend, maar het libretto wordt afgedaan als een onbegrijpelijk sprookje. Die Zauberflöte, een alchemistische allegorie geeft de sleutel tot het verhaal. Mozart en de librettisten behoorden tot de ordes van Vrijmetselaren en Rozenkruisers. Vanuit deze achtergrond en vanuit een schets van de tijd waarin zij leefden, wordt uitgewerkt hoe zij tot het maken van deze allegorie kwamen en hoe deze visie, onder andere door de vervolging van de loges van vrijmetselaren, al die tijd onontdekt heeft kunnen blijven. De vrijmetselarij in die tijd werd sterk beïnvloed door een groep die zich bezighield met alchemie. Het `magnum opus' der alchemisten is het proces waarin eerst grondstoffen onttrokken worden aan de aarde; vervolgens ontleed, gereinigd en weer aaneengesmolten.

 

Na de publikatie van zijn bestseller De vrijmetselaars in 1990 werd Piet van Brabant een veelgevraagd causeur. Tijdens zijn talrijke voordrachten kreeg de auteur heel wat vragen voorgeschoteld.

 

Heeft de vrijmetselarij nog zin? Waaruit bestaat een inwijding en wat is haar betekenis? Hoe verloopt een bijeenkomst in de loge? Waarom blijven mannen en vrouwen er gescheiden? Klopt het dat vrijmetselaars, net zoals vroeger de tempeliers, zoveel drinken? Hoe verhoudt de vrijmetselarij zich tot het katholieke geloof? Waarom doen de vrijmetselaars zo stiekem? Hoe zit een loge in elkaar? Wat betekenen al die symbolen? Het zijn maar een handvol vragen waar Piet van Brabant mee af te rekenen kreeg. Ze dwongen hem vaak tot nadenken over de zin van zijn vrijmetselaarschap en op al die vragen antwoorden te formuleren. Zo wist hij door te dringen tot 'in het hart van de loge'. In dit nieuwe boek ontsluit hij een sacrale wereld die hij zelf al vallend en opstaand heeft leren kennen, nu dertig jaar geleden.

'In het hart van de loge. Rituelen, symbolen en inwijdingen' is een boek dat dieper ingaat op de inhoudelijke en morele aspecten van het vrijmetselaarschap. Voor oningewijden is het een grondige inleiding in de wereld van de loge.

Voor de lezers van De vrijmetselaars is het een welkome aanvulling.

 

De auteur doet zich als historicus duidelijk kennen, maar evenzeer blijkt hier en daar dat de  schrijver geen maçon is. Zelf geeft hij dat trouwens ook grif toe, in het voorwoord en in het begin van het hoofdstuk 'Symbolen en Ritualen'. Dit heeft ertoe geleid, dat niet alle hoofdstukken op hetzelfde (hoge) peil staan.

Zo acht ik het boek 'Vrijmetselarij in de Lage Landen' toch meer dan slechts een 'coffee-table book' zoals het bij de overhandiging van het eerste boek werd genoemd; het bergt een schat aan historische feiten en beschouwingen. Wellicht zal het op puur maçonniek terrein sommige vrijmetselaren wat minder behagen, dat neemt niet weg dat het voor buitenstaanders toch veel informatie biedt; meer dan ons eigen voorlichtingsmateriaal. Sommigen onzer zullen dat verfoeien, maar Anton van de Sande stond voor ogen iets te doen aan het vaak karikaturale - beeld dat men van ons heeft. Hij heeft dit gedaan omdat hij de Vrijmetselarij (terecht, naar ik meen) beschouwt als een cultureel fenomeen dat een eeuwenoude traditie belichaamt. Als historicus heeft hem dit bijzonder aangesproken. Het is te hopen, dat dit werk een aanzienlijk ruimer verspreidingsgebied zal krijgen dan onze te beperkte kring. De uitgave is zonder meer bijzonder fraai, mede door de overvloed aan illustraties, waarin de lezer ongetwijfeld de invloed van het C.M.C. zal herkennen.